GAP Sosyal Eylem Planı

GAP Bölgesi’nde sürdürülebilir sosyal ve insani gelişmenin sağlanmasını için eylem planlarına altlık oluşturmak amacıyla 1992-1994 yılları arasında aşağıdaki araştırmalar yapılmıştır.

• GAP Bölgesi Toplumsal Değişme Eğilimleri Araştırması
• GAP Bölgesi’nde Kadının Statüsü ve Kalkınma Sürecine Entegrasyonu Araştırması
• GAP Bölgesi Nüfus Hareketleri Araştırması
• GAP Bölgesi Baraj Göl Aynası Altında Kalacak Yörelerde İstihdam ve Yeniden Yerleştirme Sorunları Araştırması
• GAP Sulama Sistemlerinin İşletme, Bakım ve Yönetimi-Sosyo-Ekonomik Çalışma

Araştırma projelerinin sonuçlarının alınmasını takiben, GAP Bölgesi’nde sosyal ve insani gelişmeye yönelik uygulamalara çerçeve oluşturmak üzere bir sosyal eylem planı hazırlanmasına ve bu eylem planını hazırlayacak bir alt komisyonun oluşturulmasına karar verilmiştir. Bu komisyon üniversitelerden akademisyenlerin, sivil toplum kuruluşları temsilcileri ve Devlet Planlama Teşkilatı ve GAP İdaresi’nden uzmanların katılımı ile oluşturulmuştur. Komisyon kendi içinde 15 kez toplanarak yapılan araştırmaların sonuçlarını ve çalışma toplantısından çıkan önerileri sentezleyerek 28 Eylül 1994 tarihinde “GAP Sosyal Eylem Planı”nı hazırlayarak çalışmalarını tamamlamıştır.

Amaç:

GAP’ta sürdürülebilir sosyal ve insani gelişme çabalarına çerçeve oluşturmak üzere hazırlanan GAP Sosyal Eylem Planı’nın amaçları şunlardır:

• Ekonomik büyüme sürecini sosyal gelişme ile destekleyerek kalkınma sürecini hızlandırmak ve dengeli bir kalkınmayı temin etmek,
• GAP Bölgesi’ne yönelik sosyal hizmetlerin etkinliğini ve yaygınlığını artırarak, bu bölge ile diğer bölgeler arasındaki sosyal gelişmişlik farkını orta vadede en aza indirgemek, uzun vadede ise ortadan kaldırmak,
• Teknolojik gelişmelerin toplumsal olarak benimsenebilirliğini sağlayacak yol ve yöntemleri tanımlamak,
• Bölge içindeki farklı sosyal grup ve katmanların kalkınma süreci ile bütünleşmelerini sağlamak,
• Kalkınma sürecinde ortaya çıkabilecek olumsuz etkileri en aza indirmek,
• Kalkınma çabalarında, planlama aşamasından uygulama ve izleme ve değerlendirme aşamalarına kadar halkın etkin katkı ve katılımını sağlama yolunda uygun yöntemleri belirlemek ve hayata geçirerek sürdürülebilir bir kalkınmanın koşullarını yaratmak,
• Plancı ve uygulayıcılara ışık tutacak strateji ve politika seçenekleri üretmektir.

Kapsam:

GAP Sosyal Eylem Planı temel olarak iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde sahada gerçekleştirilen sosyal araştırmaların sonuçlarının bir sentezi yapılarak Bölge’nin toplumsal yapısı ve bu yapıdan kaynaklanan sorunlar ve potansiyel ortaya konmaktadır. İkinci bölümde ise, müdahale alanları ve bu alanlara ilişkin uygulamaları yönlendirici politika ve hedefler, strateji ve eylem planı ele alınmaktadır. GAP Sosyal Eylem Planı’nda temel müdahale alanları “örgütlenme ve katılım”, “nüfus ve yerleşme”, “eğitim”, “sağlık”, “tarımsal yayım”, “isthdam ve gelir” ve “mülkiyet ve arazi kullanımı” konuları olmak üzere yedi ana başlık altında irdelenmektedir.

GAP’ta sürdürülebilir, katılımcı ve eşitlikçi-adil bir sosyal gelişmeyi sağlamaya yönelik proje faaliyetlerine çerçeve oluşturan ve doğrudan insani sosyal gelişmeye yönelik, özellikle sosyal kalkınma, eğitim, sağlık, insan-toprak ilişkileri, yerleşim ve istihdam ve cinsiyete dayalı eşitsizlikler üzerinde duran GAP Sosyal Eylem Planı çerçevesinde projeler hazırlanmakta ve uygulamaya aktarılmaktadır.